Kapsamı bu yazıda biraz geliştirme kararı aldığım için ikinci bölümün gelmesi biraz uzun sürdü. Konuyu daha detaylı ele almaya çalıştım. Keyifli okumalar.
Bu bölümdeki temel amacım birinci yazıda değindiğim AI araçlarının potansiyel faydaları ve kapasiteleri sonucunda ortaya çıkan durumların potansiyel etkilerini ve yapabileceğimiz şeyleri ele almak olacak. Ve yine bu bölümde başka bir kavram olan “aracısızlaştırma” kavramı üzerinden metnimi anlamlı kılmaya çalışacağım. Sosyal bilimler alanındaki geçmişim nedeniyle bu bölümde önce biraz bu yapay zeka olaylarının temeli olan bilişim teknolojilerinden bahsedeceğim, potansiyel risklerini toplumsal alandaki olası sonuçlarını irdeleyeceğim, ardından yukarıda bahsettiğim aracısızlaştırma kavramı ile metni dijitalde iş yapan bizlerin neler yapabileceğine getirmeye çalışacağım.
Bilişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte hayatımız çok hızlı değişmeye başladı. Bu yüzden bilişim teknolojileri enformasyon devriminin ortaya çıkardığı en büyük ve en önemli teknolojidir demek çok da yanlış olmayacaktır. Ancak bu yararlı, önemli ve günümüzde vazgeçilmez teknolojiler kendi sınırlılıklarını da beraberinde getirmektedirler. Bu sınırlılıktan kastım neden olduğu ya da olabileceği birtakım sorunlardır. Her şeyden önce kişisel bilgilerin açıklığı ve korunması noktasında büyük problemler ortaya çıkarmıştır. Bu durumu, sosyolojik olarak değerlendirmek gerekirse, özel alan ile kamusal alan arasındaki ayrımın kent mekanında değil, internet mekanında belirsizleşmesidir diye niteleyebiliriz.
Teknolojik gelişmelerin neden olduğu bir diğer sorun ise bireyin toplumla olağanüstü bir şekilde iletişim kurabilme kapasitesinin artmasına rağmen beraberinde toplum tarafından gelen baskı, eleştiri gibi negatif tutumları da artırmıştır. Yani bu anlamda psikolojik travmalara da neden olabilmektedir.
(Konu bağlamında işsiz kalma korkusu da eklenebilir.)
Aslında birçok soruna yol açabilecek sorunlardan bir tanesi her ne kadar bireysel temelli görünse de toplumsal boyutunun da göz ardı edilemeyecek kadar fazla olduğunu düşündüğüm ve birbirini tetiklediğine inandığım teknoloji bağımlılığı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum bireysel problemler arasında görünse de aslında birey ile toplum arasında üretilen en büyük sorundur diyebilirim. Çünkü bu kullanım bağımlılığı tekil bir süreç değildir. Çünkü önemli olan teknolojik gelişmenin kendisinden ziyade toplumsal karşılığıdır. Tarihte büyük gelişmelerin toplumsal hayata inemedikleri ya da karşılık bulmadıkları için yok olup gittiği bugün bir sır değildir. Dolayısıyla teknoloji tekil bir süreç değilse, kullanımının da tekil bir süreç olmadığını söylememiz gerekmektedir. Bu anlamda da birey ile toplum arasında ciddi etkileşimlere neden olmaktadır. Hem olumlu etkileri ile birlikte hem de olumsuz yanları ile birlikte.
(Yine konumuz bağlamındaki buna örnek olarak ChatGPT olmadan metin yazamayan metin yazarları, ödev hazırlayamayan öğrenciler vb. verilebilir.)
Gelelim aracısızlaştırma kavramına. Aracısızlaştırma nispeten yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira yeni bir teknolojik gelişimdir. Özellikle nesnelerin interneti olarak niteleyebileceğimiz bir dizi yenilik aracısızlaştırmanın en önemli örneğini oluşturmaktadır. Hayatımızı ciddi anlamda etkileyebilecek bu teknolojiler mühendislerden çiftçilere kadar herkesin bir parçası olma yolunda ilerlemektedir. İnsanla empati kurabilen robotlardan, sesli asistanlara, yapay zekaya veya mobil ödeme sistemlerine kadar hayatımızın farklı alanlarında karşımıza çıkmaktadırlar. Bu gelişmeler dil öğreniminden, paraya kadar birçok şeyi art plana atabilme kapasitesini içerisinde barındırmaktadır. Artık telefonumuz bize gerek kalmadan akıllı saatten gelen nabız düşüklüğünü farkedip acil durum çağrısı yapabilmektedir. Elbette ki bu tür gelişmelerin de sosyal yaşama birçok katkısı olabileceği gibi yukarıda değinmeye çalıştığım problemlerin de temel kaynağını oluşturmaktadırlar. Aracısızlaştırma sözcüğü terimsel anlamı açısından farklı sektörlerde farklı karşılıklara sahiptir. Çevrimiçi ticarette örneğin, ki bu da bilişim teknolojilerinin getirdiği bir pazardır, Tedarik zincirindeki aracıların ortadan kaldırılmasına karşılık gelmektedir. Nesnelerin interneti de aslında aynı şeyi yapmaktadır. Artık ürünün kendisi konuşabilmektedir. Yalnızca bizimle değil diğer ürünlerle de. Onlarca yıldır bilim kurgunun konusu olan teknolojileri artık biz sosyal yaşantımızın bir parçası olarak yorumluyoruz.
Aracısızlaştırma ile kastedilen temel anlam birtakım araçların aradan kaldırılmasıdır diyebiliriz. Globalleşen dünya da bir aracızlaştırmadır. Qr kod ile ödeme de hatta internetin kendisi de blockchain teknolojisi de. Örneğin artık bir kripto para borsasına para yatırdığında onay banka gibi yönetici tarafından değil sisteme kayıtlı kullanıcıların işlemleriyle network onayıyla gerçekleşiyor. Bu merkeziyetsizliği de beraberinde getirmektedir (!). Bu aracıların kalkmasının bankacılık sektörüne uzun vadede yapabileceklerini düşündüğümüzde sosyal boyutta da ne gibi değişimler ortaya koyabileceğini anlayabiliriz.
Yani özetle teknoloji her zaman sektörleri ve işleri değiştirme potansiyeline sahiptir ve dijital pazarlama da bu durumdan muaf değildir. Ancak bu, dijital pazarlama uzmanlarının işsiz kalacağı anlamına gelmez. Bunun yerine, rollerimizin nasıl değişebileceğini ve kendimizi bu değişikliklere nasıl adapte edebileceğimizi düşünmek daha önemlidir.
Peki ne yapabiliriz?
(Bu bölümde ChatGPT’nin bizzat kendisinden öneriler alınıp geliştirilmiştir.)
1. AI ve Otomasyon Öğrenimi: AI ve otomasyonun temellerini öğrenmeliyiz. AI’nın nasıl çalıştığını, hangi problemleri çözebileceğini ve hangi alanlarda yetersiz kaldığını anlamak önemlidir. Bu, AI’nın kendi rolümüzde nasıl kullanılabileceğini ve hangi görevlerin otomatikleştirilebileceğini anlamımıza yardımcı olacaktır.
2. Veri Analizi Becerileri: AI, büyük veri setlerini analiz etmek için mükemmel bir araç olabilir, ancak bu verilerin anlamlı sonuçlar çıkarmak için nasıl kullanılacağını bilmek gerekir. İstatistik ve veri analizi becerilerimizi geliştirmek, daha değerli hale gelmemizi sağlayabilir
3. Yaratıcılık: AI ve otomasyon, rutin ve tekrarlanan işleri otomatikleştirebilir, ancak yaratıcılık ve stratejik düşünce hala insan beynine özgüdür. Kendi yaratıcılığımızı geliştirerek, AI’nın yerini alamayacağı bir değeri koruyabiliriz.
4. Yeni Teknolojilere Açıklık: Dijital pazarlama dünyası hızla değişiyor ve sürekli olarak yeni teknolojiler ve araçlar ortaya çıkıyor. Bu yenilikleri takip etmek ve onları öğrenmek artık çok önemli buna ayak uydurmalıyız.
5. Sürekli Öğrenme: Hiçbir zaman tüm bilgiye sahip olamazsınız, bu yüzden meraklı ve öğrenmeye açık olmak önemlidir. Kendinizi sürekli olarak eğitmek ve geliştirmek, her zaman değerli ve talep gören bir profesyonel olmanızı sağlar.
Sonuç olarak, AI ve otomasyonun getirdiği değişikliklere uyum sağlayabilir ve bu teknolojileri kendi yararımıza kullanabilirsek başarı da beraberinde gelecektir.